Юртимизда кечаётган қурилиш ва бунёдкорлик жараёнлари нафақат янги иншоотларни барпо этиш, балки замонавий шаҳарсозлик қиёфасини шакллантиришга ҳам хизмат қилмоқда. Бу жараёнда илмий-тадқиқот ва лойиҳа ташкилотларининг ўрни беқиёс. Қолаверса, яратилган имкониятлардан унумли фойдаланган ҳолда ўз фаолиятини самарали ташкил қилиш билан бир қаторда, юртимизнинг замонавий архитектура қиёфасини яратишга ҳисса қўшиб келаётган лойиҳа-тадқиқот институтлари ҳам кўп.
Хусусан, қурилишда муҳандислик қидирувлари, геоахборот ва шаҳарсозлик кадастри илмий-тадқиқот институти (O‘zGASHKLITI) мамлакатимизда техник салоҳият ва кўп йиллик тажрибага эга нуфузли ташкилот сифатида етакчи ўринни эгаллаб келмоқда.
Институт 1963 йилда ташкил этилган бўлиб, ўзининг 62 йиллик самарали фаолияти туфайли институт жамоаси бугунги кунда Ўзбекистонда энг тажрибали ва техник салоҳиятга эга лойиҳа-тадқиқот ташкилоти сифатида тан олинмоқда. Республикамизда амалга оширилаётган барча йирик қурилишлар ва бунёдкорлик ишлари учун муҳандислик қидирувлари институтнинг малакали муҳандислари томонидан амалга оширилмоқда. Институт жамоаси замонавий BIM технологиялар асосида лойиҳалаш жараёнларини амалга ошириб, юртимиздаги кўплаб ҳудудларнинг тарихий қиёфасини янгилашда фаол иштирок этмоқда.
Бино ва иншоотларнинг бутун ҳаётий цикли – «лойиҳалаш, қурилиш ва фойдаланиш» босқичларини геоахборот таъминотини амалга ошириш замонавий техника ва технологиялардан фойдаланган ҳолда, жаҳон амалиётидаги илмий-техник тараққиёт ютуқларига асосланган кенг қамровли қуйидаги муҳандислик қидирувлар мажмуасини амалга ошириш орқали таъминланади:
● муҳандислик-геодезик қидирувлар;
● муҳандислик-геологик қидирувлар;
● муҳандислик-геофизик қидирувлар;
● муҳандислик-геотехник қидирувлар;
● муҳандислик-гидрогеологик қидирувлар;
● муҳандислик-гидрометеорологик қидирувлар;
● муҳандислик-экологик қидирувлар;
● ер ости сувлари негизида сув таъминоти манбаларини тадқиқ қилиш;
● грунтли қурилиш материалларини излаш ва ўрганиш;
● бино ва иншоотларни техник кўрикдан ўтказиш ва ҳак.
Бугунги кунда институтда 750 нафардан ортиқ юқори малакали мутахассислар, илмий изланувчилар ва ишлаб чиқариш тажрибасига эга муҳандислар фаолият олиб боришмоқда. Улар томонидан амалга оширилаётган муҳандислик қидирувлари ва лойиҳалаш ишлари ISO халқаро стандартлари талабларига мос ташкил этилган бўлиб, бу халқаро талаблар даражасидаги замонавий техник ечимлар ва лойиҳаларни амалга ошириш имконини бермоқда.
Сўнгги йилларда институт ўз фаолият йўналишларини кенгайтириб, мамлакатимизнинг барча ҳудудларида турли соҳалардаги объектлар учун лойиҳалаш ишларини олиб бормоқда. Бу эса ўз навбатида қурилиши режалаштирилган объект учун зарур бўлган барча ҳужжатлар ва маълумотларни бир вақтда мужассамлаштириш ва объектнинг тўлиқ ҳаётий циклини геоахборот билан таъминлаш имконини бермоқда.
Юқорида таъкидланганидек, институт фаолияти кенг қамровли ва кўп қиррали бўлиб, институт фаолият йўналишларидан бири – лойиҳалаш йўналиши, яъни, шаҳарсозлик ҳужжатларини, хусусан, шаҳарсозлик фаолияти объектларининг қурилиши учун лойиҳаолди ва лойиҳа ҳужжатларини ишлаб чиқиш йўналиши билан танишамиз.
Лойиҳалаш департаменти
«O‘zGASHKLITI» институти лойиҳалаш департаменти томонидан қурилиши режалаштирилаётган объектлар учун замонавий талаб даражасида архитектура ва шаҳарсозлик лойиҳа ечимлари ишлаб чиқилмоқда.
Департамент лойиҳалаш жараёнига оид қуйидаги хизматларни амалга оширади: архитектура ва шаҳарсозлик ҳужжатларини ишлаб чиқиш, муҳандислик тармоқлари ва технологияларини лойиҳалаш, меҳнат муҳофазаси ва экологик хавфсизлик лойиҳаларини ишлаб чиқиш, замонавий BIM-технологиялар асосида лойиҳалаш ва ҳоказо.
Институт жамоаси лойиҳалаш ишларида халқаро ва маҳаллий стандартлар (ISO, ASTM, ГОСТ, ШНҚ) талабларига риоя қилган ҳолда ишларни ташкил қилади
Замонавий технологиялар ва инновациялар
Институтда лойиҳалаш жараёнларининг барча босқичларида замонавий ва инновацион ечимлар жорий этилган. Хусусан, BIM (Building Information Modeling) технологиялари жорий қилинган бўлиб, инфратузилма лойиҳаларида 3D форматда муҳандислик ечимлари ишлаб чиқилади. 2023 йилдан бошлаб, барча лойиҳаларда BIM моделлаштириш жорий этилган. Мазкур технология объектни барпо этиш, эксплуатация қилиш ва бошқариш жараёнларини оптималлаштиради.
BIM технологияларининг афзалликлари шундан иборатки, лойиҳалаш жараёнида хатоларни 80% га камайтиради, қурилиш муддатларини қисқартиради ва қурилиш назоратини осонлаштиради, харажатларни оптималлаштиради.
Бугунги кунда институтда лойиҳаларни ишлаб чиқишда замонавий САПР ва BIM технологияларига асосланган Civil 3D, Revit, Navisworks каби дастурий таъминотлар қўлланилади. Ушбу жараёнлар самарали ташкил этилган бўлиб, Лойиҳалаш департаменти турли йўналишларда фаолият юритувчи бир нечта бўлинмаларни ўз ичига олади. Архитектура ва шаҳарсозлик ечимларини ишлаб чиқиш – бу бўлим шаҳарсозлик, архитектура ва ландшафт лойиҳаларини амалга оширади.
Қурилиш конструкциялари ва иншоот тузилмаларини лойиҳалаш – ушбу бўлим мутахассислари қурилиш конструкциялари ва муҳандислик тузилмаларини лойиҳалаш билан шуғулланади.
Муҳандислик инфратузилмаси ва техник тизимларни лойиҳалаш – бу бўлим томонидан муҳандислик тармоқлари, коммуникация инфратузилмаси, электр, сув, иссиқлик таъминоти каби объектларнинг лойиҳалаш ишлари амалга оширилади.
Юқори сифатли ва ишончли лойиҳалар
«O‘zGASHKLITI» институти мутахассислари жамоаси бундан кейин ҳам замонавий технологиялар асосида юқори сифатли ва ишончли лойиҳаларни ишлаб чиқишда давом этади.
Бир сўз билан айтганда, O‘zGASHKLITI нафақат ўтмишдан келаётган бой тажрибага, балки келажакка қаратилган инновацион ечимларга ҳам эга. Институт жамоаси замонавий технологиялардан фойдаланган ҳолда юртимиздаги қурилиш ва шаҳарсозлик соҳасини янги босқичга олиб чиқиш, барпо этилаётган иншоотларнинг сифатини ошириш ҳамда мамлакатимизнинг замонавий қиёфасини яратишда муҳим улуш қўшмоқда. Шу боис, O‘zGASHKLITI номи нафақат мутахассислар, балки кенг жамоатчилик орасида ҳам ишонч ва сифат рамзига айланиб бормоқда.
19/11/2025 
Fikr bildirish