Журналимиз саҳифаларида илк марта – пахтачилик соҳасида тобора оммалашиб бораётган ва дунёда 3 миллиондан зиёд фермер фойдаланаётган – Better Cotton дастури тақдим этилмоқда. Фермерлар билан ишлашга ёндашув хусусиятлари, ушбу ишларни Ўзбекистонда амалга ошириш тамойиллари ва натижалари ҳақида Better Cotton бош ижрочи директори Алан МАККЛЕЙ мухбиримизга сўзлаб берди.
– Жаноб Алан, аввало бу дастур ва унинг мақсадлари ҳақида ўқувчиларимизга янада батафсил маълумот берсангиз. Ўзбекистонда дастурни амалга ошириш миллий пахта саноати ривожига қандай таъсир кўрсатади?
– Better Cotton – пахтачиликни барқарор ривожлантириш бўйича дунёда энг йирик ташаббус бўлиб, унда 2,9 млн. лицензияланган фермер иштирок этади. Better Cotton стандартлари тизимини жорий этарканмиз, биз фермерлар ва қишлоқ хўжалик ходимларини янада экологик тоза пахта етиштириш борасида қўллаб-қувватлаймиз. Ўзбекистонда дастуримизни 2022 йилда ишга туширдик ва бу ердаги сони ўсиб бораётган йирик фермерлар билан ишлаяпмиз. Улар дастурнинг маҳаллий ҳамкорлари орқали Better Cotton томонидан тақдим этилаётган ўқитиш ва захиралардан наф кўришмоқда.
Better Cotton дастури қўллаётган ёндашув Ўзбекистон учун янги эмас. 2017 йилдан эътиборан Халқаро молия корпорацияси (IFC) ва Германия халқаро тараққиёт агентлиги (GIZ) бош бўлган лойиҳаларда Ўзбекистон пахта саноатида қишлоқ хўжалигини барқарор юритиш усул ва стандартлари ҳамда муносиб меҳнатни тарғиб этиш мақсадида Better Cotton тамойилларидан фойдаланмоқда. Бу лойиҳалар ёрдамида пахтакорлар ҳосил ва ерни ҳимоялаш, сув ва бошқа захиралардан самарали фойдаланиш учун Better Cotton тамойилларини ўрганиш ҳисобига сезиларли ютуқларга эришдилар. Хусусан, 3000 дан зиёд фермер, агроном, ирригатор, бригадирлар ва пахта кластерининг бошқа ходимлари Ўзбекистонда 2017-2022 йиллар давомида пахтани янада барқарор етиштириш борасида ўз имкониятларини кенгайтирдилар. Дастур бу йил ҳам ўз ишини давом эттиради.
– Эндиликда, ушбу дастур Ўзбекистонда амалга оширилаётганига бир йил бўлгандан сўнг миллий пахта саноати муваффақиятларга эришди, деб айтиш мумкинми?
– Ўзбекистон пахта саноатига таъсиримиз ҳақида гапиришга ҳали эрта – биз дастурни ўтган йили ишга туширдик. Шунга қарамай, пахта экадиган етакчи давлатларда ўн йилдан ортиқ иш тажрибамиз бор, улар дастуримиз доирасида пахта етиштирувчи фермерлар учун сезиларли афзалликларни намойиш этади.
Масалан, 2020/21 йиллар пахта мавсуми давомида Ҳиндистон, Покистон, Туркия ва Тожикистон фермерлари сув ва сунъий пестицидлардан фойдаланишни қисқартириб, дастуримиз ёрдамисиз пахта етиштирувчи оддий фермерлардан кўпроқ ҳосил олишди.
Яқинда Better Cotton Farmer дастурининг 2023 йилда Ҳиндистонга таъсири бўйича Ҳисобот эълон қилиниб, бу мамлакатнинг пахта саноатида ҳар йили юз бераётган ижобий ўзгаришларни баҳолаш мақсадида, 2014/15 йиллар мавсумидан 2021/22 йиллар мавсумига қадар мазкур дастурни ривожлантиришга доир иқтисодий кўрсаткичлар тақдим этилди. Ушбу Ҳисоботда фермерлар пестицидлар ва ер-сув захираларидан фойдаланишни сезиларли қисқартириш орқали катта ҳосилдорликка ва пахта хомашёсининг олий сифатига эришишганига оид мисоллар батафсил баён қилинган, шунингдек, уларнинг турмуш сифати ва фаровонлиги ошгани, гендер тенгликка эришилгани ҳақида далолат берадиган натижалар акс эттирилган.
0
292 
