Стандартлар – инновацияларни амалга оширишга ва унумдорликни юксалтиришга қодир самарали воситалардир. Улар компанияларни янада муваффақиятли қилиши, соддалаштириши, хавфсиз қилиши ва одамларнинг кундалик ҳаётини соғломлаштириши мумкин. Шунингдек, стандартлар ёрдамида тўқимачилик маҳсулотларини ишлаб чиқаришда Европа Иттифоқи ва АҚШ бозорларига чиқишнинг асосий талабига айланган экологик барқарорлик ва ижтимоий масъулият таъминланади.
Тўқимачилик соҳасида халқаро стандартлар аҳамияти беқиёс. Улар нафақат маҳсулот сифатини ошириш ва жаҳон бозорига чиқиш, балки унумдорликни ошириш борасида муҳим ўрин тутади. Мамлакатимиз тўқимачилик соҳасида «Ўзтўқимачиликсаноат» уюшмаси кўмагида халқаро стандартларни жорий этиш устида фаол ишлар олиб борилмоқда, шу жумладан, миллий тўқимачилик корхоналари ва улар ишлаб чиқарган маҳсулотларнинг жаҳон стандартларига мослигини таъминлаш бўйича етакчи халқаро ташкилот ва компаниялар билан ҳамкорлик қилинмоқда.
Таъкидлаш лозимки, республикада халқаро стандартлар тизимини изчил жорий этиш шарофати билан Cotton Campaign коалицияси томонидан ўзбек пахтасига қўйилган бойкот бекор қилинди, бу эса 2022 йилда эришилган энг катта ютуқдир.
Статистикага кўра бугун халқаро стандартлар тизимларидан ISO 9001/14001/18001/45001/50001 стандартлари 1200 дан ортиқ корхона, OEKO TEX – 100, SEDEX – 30, BSCI – 25, GOTS ва Organic EU – 8, OCS – 4, CE маркировкаси – 3, GRS – бир корхона томонидан жорий этилди.
Тармоқ корхоналари ISO сифат менежменти стандартлари қаторида ESG тамойилларига ҳам амал қилмоқда. Кенг маънода бу тижорат фаолиятининг барқарор ривожланиши бўлиб, атроф-муҳитга масъулиятли муносабат (E – environment); юқори ижтимоий масъулият (S – social); корпоратив бошқарувнинг юқори сифати (G – governance) каби тамойилларга асосланади. Замонавий кўринишда ESG-тамойиллари БМТнинг собиқ Бош котиби Кофи Аннан томонидан ифодаланган. У жаҳоннинг йирик компаниялари менежерларига бу тамойилларни биринчи галда иқлим ўзгариши билан курашиш учун ўз стратегияларига киритишни таклиф этди. Экология тамойиллари компания атроф-муҳит ҳақида қанчалик ғамхўрлик қилишини ва экологияга етказаётган зарарини қандай қисқартиришга уринаётганини кўрсатади. Ижтимоий тамойиллар компаниянинг ходимлар, етказиб берувчилар, мижозлар, ҳамкорлар ва итеъмолчиларга муносабатини ифода этади. Стандартларга мос келиш учун бизнес меҳнат шароитлари сифати устида ишлаши, гендер мувозанатини кузатиши ва ижтимоий лойиҳаларга инвестиция киритиши керак. Бошқарув тамойиллари корхоналарни бошқариш сифатига тааллуқли: ҳисобот ва менежмент маошлари шаффофлиги, ишхоналардаги соғлом муҳит, акциядорлар билан муносабатлар, коррупцияга қарши чоралар шулар жумласига киради. ESG тамойилларига амал қилган компания инвесторлар ва молия-кредит муассасалари томонидан янада юқори жозибадорлик ва молиявий кўрсаткичлар, яхши меҳнат унумдорлиги каби қатор афзалликларни қўлга киритади. Узоқ муддатли истиқболда эса ESG тамойилларига амал қилиш ишбилармонлик обрўсини оширади ва компаниянинг ижобий имижини яратади, экология солиқларига харажатларни камайтиради, бизнеснинг технологик ва инновацион салоҳиятини оширади.
SEDEX – инглизча қисқартма бўлиб, «Етказиб берувчининг ахлоқий маълумотлари билан алмашиш» маъносини англатади. Оддийроқ айтганда, ушбу ташкилот жаҳон миқёсида маҳсулотлар етказиб бериш занжирида бизнес юритишнинг масъулиятли ва ахлоқий усулларини қўллаб-қувватлайди. Бу ижтимоий меъёрларга риоя қилиш бўйича ташаббус бўлиб, Буюк Британиянинг ноҳукумат ташкилотлари, савдо уюшмалари ва аъзо фирмалар томонидан илгари сурилган. Умуман олганда, SEDEX меҳнат меъёрлари, соғлиқ ва хавфсизлик, ишбилармонлик ахлоқидан иборат тўрт устунга таянади. SEDEXнинг барча аъзолари бу асосий ёндашувлар доирасида етказиб бериш занжири унумдорлигини оширишга ҳаракат қилмоқда.
Муҳаммад МАХМУДОВ, халқаро стандартларни жорий этиш ва инновациялар бошқармаси бошлиғи
0
292 
