Ғаллаорол вилоятнинг салоҳиятли туманларидан бири бўлиб, мазкур жиҳат пухта ўйланган чора-тадбирлар ижросида амалга оширилаётган ислоҳотларда намоён бўлмоқда. Асосийси, ғаллаоролликлар турмуш даражалари фаровонлашиши ижтимоий-иқтисодий ислоҳотлар билан чамбарчас боғлиқлигини чуқур ҳис этишмоқда. Яратилган имкониятлар туманда саноат, қурилиш, ишлаб чиқариш тармоқлари ўсиши, тадбиркорлик субъектлари ташкил этилиши қишлоқ хўжалиги ва қайта ишлаш соҳалари янада ривожланишига замин яратмоқда.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик ривожланиши учун яратилаётган қулай шарт-шароитлар, имтиёз ва преференциялар ишбилармонлик муҳитининг шаклланишига сезиларли таъсир кўрсатмоқда. Бу эса, ўз навбатида, ички бозорни импорт маҳсулотларига бўлган эҳтиёжини тўлиқ таъминлаш билан бирга жаҳон бозорига кириб бораётган маҳаллий ишлаб чиқарувчилар сафи кенгайишига хизмат қилмоқда. Зеро, кичик бизнес субъектлари нафақат бозорни сифатли маҳсулотлар билан тўлдириш, балки янги иш ўринлари яратиш, даромадларни кўпайтириш, фаровонликни юксалтиришнинг муҳим омили бўлган мамлакат тараққиётини ҳаракатлантирувчи асосий кучга айланган.
Айниқса, янги-янги ишлаб чиқариш объектларини ишга тушириш, мавжудларини модернизация қилиш ҳамда кенгайтириш, кичик корхона, микрофирма, якка тартибдаги тадбиркорликни ривожлантириш ҳисобига уй меҳнатининг барча шаклларига эътибор қаратиш, ишламаётган корхоналар фаолиятини тиклаш ва янги иш ўринлари ташкил этишга жиддий эътибор берилмоқда. Масалан, биргина ўтган йили туманда 4812 та янги иш ўринлари яратилиб, белгиланган режа ортиғи билан бажарилди.
Ишлаб чиқаришни ривожлантириш бўйича татбиқ этилаётган чора-тадбирлар туфайли маҳсулот турлари, уларнинг сифати ва ҳажми ортмоқда. Қолаверса, иқтисодиётни либераллаштириш, ҳар бир жабҳада рақобатбардошликни ошириш, экспорт салоҳиятини мустаҳкамлаш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш, ишлаб чиқаришни модернизациялаш, юқори технологияли янги қувватларни ишга туширишда истиқболли лойиҳаларга қаратилаётган алоҳида эътибор эришилаётган муваффақиятларнинг гарови бўлмоқда.
Жумладан, 2016 йили туманда
бажарилди.
Туманнинг ижтимоий-иқтисодий дастурлари бажарилиши туман иқтисодиёти ривожланиши билан бирга иш билан бандликни ошириш, аҳоли турмуш даражасини юксалтиришдаги ўрнини ҳеч нарсага қиёслаб бўлмайди. Айниқса, ўсиб келаётган, мустақил ҳаётга қадам қўяётган коллеж битирувчиларини иш билан таъминлашга қаратилаётган алоҳида чора-тадбирлар ва эътибор ҳар қанча таҳсинга сазовор.
Сўнгги уч йилда саноат соҳасида мақсадли лойиҳаларнинг ўз вақтида амалга оширилиши натижасида 106 та ишлаб чиқариш лойиҳаси фойдаланишга топширилди. Уларга жами 45,8 млрд. сўм, шундан 19,6 млрд. сўм банк кредитлари, 26,1 млрд. сўм ўз маблағлари сарф этилиши ҳисобига 1631 та янги иш ўрни яратилди.
Бунёдкорлик, ободонлаштириш ишлари янги корхоналар бунёд этилишига, аҳоли турар жойларида инфратузилмалар ва коммуникациялар шакллантирилишига олиб келмоқда. Бунёдкорликнинг ҳажми кенгайиши қурилиш материалларига бўлган эҳтиёжни ошириши ҳам табиий ҳол. Шу боисдан қурилиш материаллари ишлаб чиқарувчи корхоналарни ташкил этиш, мавжудларини модернизация қилишга катта эътибор берилмоқда. Ушбу йўналишда 11 тадан зиёд лойиҳа ишга туширилиши билан қарийб 130 та янги иш ўрни ташкил этилди. Ҳозирги кунда қурилиш материаллари ишлаб чиқаришга ихтисослашган «Политрон неруд», «Ойбек Диёр», «New horizon» ва «Қаршан идеал техно» ХКларида чақиқ тош, «Дидоса паинт» ХКда лок-бўёқ маҳсулотлари, «Турон старт» ва «Фаровон таянч мадад» ХКда пишган ғишт, «Озод-Шер-инвест» ХК ва «Бригада строй» кўп тармоқли фермер хўжалигида шлакоблок, «Қаршан идеал техно» ХКда асфальт ишлаб чиқариш, «Умиджон инвест сервис» МЧЖда полиэтилен қувурлари ишлаб чиқариш йўлга қўйилди. 2017–2018 йилларда ҳам бу каби ишлар давом эттирилиб, 26,1 млрд. сўмлик олтита йирик лойиҳани амалга ошириш режалаштирилган. Асосийси, 322 та янги иш ўринлари яратилади.
Ноозиқ-овқат маҳсулотлари ишлаб чиқариш бўйича ҳам янги корхоналар ташкил этиш, ишлаб чиқариш қувватларини ошириш, техник ҳамда технологик жиҳатдан янгилаш долзарб вазифалардан бирига айланмоқда. Ушбу йўналишда 5,5 млрд. сўмлик 12 та тикувчилик лойиҳаси ишга туширилиб, 242 та янги иш ўрни ташкил этилди. «Наргиза текс» МЧЖ томонидан 2,1 млрд. сўмлик кредит ҳисобига замонавий тикув дастгоҳлари ўрнатилиб, яна 100 дан зиёд иш ўрни яратилди. Бундан ташқари, «Умиджон техно сервис», «Нозимабегим насибаси» ва «Акмал нур сервис» ХКлари тикувчилик лойиҳаларини амалга ошириб, хотин-қизларни иш билан таъминлашга ҳисса қўшмоқда. Жорий йилда «Сангзор текстиль» МЧЖда йиллик қуввати 7200 тонна калава-ип ишлаб чиқариш лойиҳаси амалга оширилиб, жами 250, шу жумладан, 200 нафар касб-ҳунар коллежи битирувчилари иш билан таъминланди. Ишлаб чиқарилган 16 млн. долларлик маҳсулот экспорт қилиниши режалаштирилмоқда.
Ҳозирги куннинг долзарб масаласи бўлган озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашга катта эътибор берилмоқда. Жумладан, ўтган уч йилда қиймати 5,8 млрд. сўмлик 22 та лойиҳа ишга туширилиб, 180 та иш ўрни яратилди. «Сади Олим сервис» ва «Давр М» ХКлари аҳолини сифатли сут ва сут маҳсулотлари, «Сангзор ширинликлари», «Барокат назар нонлари», «Мақсуда Усмонова», «Олтин бошоқ шодаси» ХКлари қандолат ва қолипли нон маҳсулотлари, «Янгиобод шарбатлари» фермер хўжалиги консерва маҳсулотлари билан аҳолини узлуксиз таъминлашга ўз ҳиссаларини қўшмоқда.
Қишлоқ хўжалиги соҳаси туман иқтисодиётида муҳим ўрин тутади. Шу боис суғориладиган (6552 га) ва лалми (82549 га) ерлардан унумли фойдаланиш, мева-сабзавот маҳсулотлари, узум етиштиришда замонавий агротехнологияларни жорий этиш, юқори самара берадиган боғ ҳамда узумзорлар яратишга жиддий эътибор берилмоқда. Маҳсулотларнинг ҳосилдорлиги ва самарадорлигини янада ошириш, мева-сабзавот етиштириш учун экин майдонларини кенгайтиришга қаратилган 2016–2020 йилларга мўлжалланган дастурий чора-тадбирларни амалга ошириш қишлоқ хўжалиги ялпи маҳсулотини ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 6,5 фоизга ошириш имконини берди. 2016 йилда суғориладиган ғалла майдонларини қисқартириш ва бўшаган ерларга ички ҳамда ташқи бозорда талаб юқори бўлган мева-сабзавот экиш ҳисобидан экин майдонлари тузилмаси оптималлаштирилди. Бундан ташқари сўнгги икки йилда 130 гектар майдонда янги интенсив боғлар, 738 гектарда токзорлар барпо этилди. Экин майдонларининг оптималлаштирилиши натижасида ўтган йили унумдорлиги ва ҳосилдорлиги паст ерларда 1,1 мингтадан ортиқ янги фермер хўжалиги ва ўн мингдан зиёд иш ўрни яратилди.
Сўнгги уч йилда сиғими 2000 тонна мева-сабзавот маҳсулотларини сақлашга ихтисослаштирилган бешта янги совутиш камераси ташкил этилиб, совуткичларнинг умумий сиғими 2850 тоннага етказилди. Ҳозирда «Олмасувон боғи тайфиси», «Заргарсой», «Алибой Жуманов» ва «Матонат сервис» фермер хўжаликлари, «Мева ширин инвест» ХК, «Брилант кирпич» ва «Техно медиум» МЧЖлари томонидан ташкил этилган совутиш камераларида аҳоли томорқаларида ва фермер хўжаликларида етиштирилган қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари сақланмоқда. «Техно медиум» МЧЖ томонидан сиғими 1300 тонналик совутиш камерасига қўшимча сифатида йилига 250 минг дона қувватга эга тара қадоқлаш цехи ишга туширилди.
Ўтган йилдаги мураккаб об-ҳавога қарамай туманда 19,3 минг тонна картошка, 114,3 минг тонна сабзавот, 12,1 минг тонна полиз маҳсулотлари, 10,9 минг тонна узум, 16,3 минг тоннадан ортиқ мева ва резаворлар етиштирилди.
2017 йил январь ҳолатига кўра қорамоллар умумий сони 143,7 минг бошга, майда шохли моллар 279,3 минг бошга, паррандалар сони 932,7 минг бошга етказилди. Жумладан, 23,5 минг тонна гўшт, 74,2 минг тонна сут, 87,4 млн. дона тухум, 265 тонна балиқ гўшти ва 185,5 тонна асал ишлаб чиқарилиб, эл дастурхонига тортиқ қилинди. Бу ўз навбатида, ишлаб чиқариш стратегиясини жаҳон бозоридаги талаб ва таклифга монанд ташкил этиш тадбиркордан жиддий мулоҳаза юритишни талаб қилади. Бунда замонавий техника ва технологияларни жалб қилиш, сифат ва дизайнда юқори кўрсаткичга эришиш муҳим.
Имкониятлардан оқилона фойдаланган ҳолда ҳисобот йилида туманимиздаги хорижий сармоя иштирокидаги корхоналар (2017 йилда яна тўртта корхона ташкил этилиб, уларнинг сони тўққизтага етди) томонидан 1,8 млн. доллар миқдоридаги экспорт амалга оширилди. Авваллари тумандан фақат ковул маҳсулоти экспортга чиқарилган бўлса, бугун «Бахмал экспорт» МЧЖ мош ҳамда «Жомбой импорт-экспорт агро» МЧЖ мош, нўхат ва майиз, «Сангзор парранда» МЧЖ томонидан тухум маҳсулотларини экспортга йўналтириш йўлга қўйилди. Янги ташкил этилган «Сангзор мевалари агро» агрофирмаси томонидан саримсоқ пиёзни экспорт қилишга оид барча имкониятлар жалб этилмоқда.
Айтиш жоиз, барча жабҳаларда кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилиши туман қиёфасининг тубдан ўзгаришини таъминламоқда. Яъни янги корхоналар, таълим даргоҳлари, ижтимоий ва маъмурий бинолар бирин-кетин қад ростламоқда. Шу жумладан, 54 та спорт зали, битта марказий стадион, олтита сунъий қопламали стадион, битта очиқ сузиш ҳавзасида аҳоли мунтазам спорт билан шуғулланмоқда. 12 та МТМда 1500 нафар жажжи болалар, 90 та умумтаълим мактабининг учтаси ихтисослашган махсус мактаб-интернат, биттаси нафис-санъат мактабида жами 2640 нафар ўқитувчи ва тарбиячи 26500 нафар ўқувчига таълим бермоқда. Шунингдек, олтитаси қишлоқ ҳудудларида жойлашган 11 та касб-ҳунар коллежида 8057 нафар талаба таҳсил олмоқда. 2016–2017 ўқув йилида 470 нафар ўқитувчи ва мураббий фаолият юритаётган коллежларни битириб чиққан 2589 нафар ўқувчининг бандлиги таъминланди. Тумандаги мавжуд бешта ахборот-ресурс ва тўртта маданий дам олиш марказлари фаолияти самарали ташкил этилганлиги сабабли улар хизматларидан аҳоли мамнун.
Сифатли тиббий ёрдамга бўлган эҳтиёжларни қондириш бўйича 15 та (шундан 13 таси бюджет ва иккитаси хусусий) тиббиёт муассасаси, 374 ўринли учта шифохона фаолият кўрсатмоқда. Шунингдек, олтита қишлоқ врачлик пунктидан, биринчи тип – иккита, учинчи тип – иккита ва тўртинчи тип – иккитани ташкил этади.
Ғаллаоролликлар азалдан меҳнаткаш, юртни обод этишга иштиёқи баландлиги уларнинг ҳар бир ишида сезилиб туради. Айниқса, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликда ўз имкониятларини синаётган ишбилармонлар сафи тобора кенгайиб бормоқда. Яъни уларнинг соҳани жадал ривожлантириш, ўрта мулкдорлар қатламини шакллантириш ҳамда тегишли тизим яратиш, соҳага кредит ресурсларини жалб қилиш ва хорижий сармоялар учун алоҳида имтиёзлар қўлланилаётганлиги ўз натижаларини бермоқда. Шу боис туман ялпи ҳудудий маҳсулотининг асосий қисми кичик бизнес ҳиссасига тўғри келмоқда.
Қисқача хулоса қилиб айтиш мумкинки, ҳар бир фуқаро ўз ҳаётидан мамнун бўлиши учун энг аввало, ўзи астойдил ва сидқидилдан меҳнат қилиши зарурлигини яхши билади. Айнан шу мақсадни рўёбга чиқариш учун амалга оширилаётган чора-тадбирлар туман қиёфасини тубдан ўзгартиришга, аҳолининг интилишлари ҳамда орзу-истакларини рўёбга чиқаришга хизмат қилади!
0
481 
