Извините, этот техт доступен только в “O´zbek”. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.
2017 йил мамлакатимиз ва халқимиз ҳаётида улкан ўзгариш ва янгиланишлар, мисли кўрилмаган ислоҳотлар йили сифатида тарих саҳифаларига ёзилди. Давлатимиз раҳбари ташаббуслари билан амалга оширилаётган янгиланиш ва ислоҳотларнинг барчаси инсон манфаатларини таъминлашга қаратилаётгани нафақат мамлакатимиз миқёсида, балки халқаро даражада ҳам эътироф этилмоқда.
Бугун Ўзбекистон Президенти раҳбарлигида республикамизда жадал ва барқарор ривожланишга қаратилган сиёсат олиб борилмоқда. Ҳар бир идора ва ташкилот, у давлат ташкилоти ёки жамоат ташкилоти бўладими, ўз фаолиятини чуқур таҳлил этган ҳолда, асосий эътиборни инсон манфаатларини таъминлашга муносиб ҳисса қўшишга қаратмоқда. Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси ҳам ўз фаолиятининг устувор йўналишини Ҳаракатлар стратегияси асосида тизимли равишда ташкил этмоқда.
Бевосита корхона, ташкилот ва муассасалар ходимлари ва оила аъзолари ижтимоий ҳимоясини кучайтириш мақсадида ижтимоий шерикликни ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратмоқда. Яъни, Вазирлар Маҳкамаси, Касаба уюшмалари Федерацияси, Савдо-саноат палатаси ўртасида 2017–2019 йиллар учун ижтимоий-иқтисодий масалаларга оид Бош келишувни алоҳида таъкидлаш зарур. Бугунги кунда Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри миқёсида 14 та ҳудудий келишув, республика миқёсида 100 та тармоқ келишуви, бевосита корхона, ташкилот ва муассасаларда эса 158 мингдан ортиқ жамоа шартномалари амал қилмоқда.
Энг муҳими, давр талабига ҳамоҳанг тарзда жамоа шартномалари ва келишувлари орқали ходимлар бандлигини таъминлаш, янги иш ўринлари яратиш, кадрларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш масалалари ҳал этилмоқда. Шунингдек, уларнинг меҳнатига ҳақ тўлашни ташкил этиш, устамалар, қўшимча тўловлар ва компенсацияларни ўрнатиш тартибига оид аниқ ва батафсил меъёрлар киритилмоқда.
Таъкидлаш жоизки, бугунги кунда Ягона тариф сеткасига нисбатан оширилган тариф коэффициентларини ўз ичига олган тармоқ ва локал тариф сеткаларини жорий этиш йўли билан меҳнат ҳақи миқдорларини жамоа-шартномавий тарзда ўрнатиш масаласига ҳам алоҳида эътибор берилмоқда. Натижада, турли соҳаларда меҳнат қилаётган касаба уюшма аъзолари иш ҳақини босқичма-босқич оширилган тариф коэффициенти бўйича ҳисоблаб тўлаш тизими амалиётга тўла жорий этилмоқда.
Жамоа шартномаси ва келишувлари қатор янги меъёрлар билан бойитиб борилмоқда. Яъни, ходимлар ижтимоий-иқтисодий манфаатларини ҳимоя қилиш, белгиланган имтиёз ва кафолатлар бўйича салмоқли ишлар амалга оширилмоқда. Ҳисобот даврида жамоа шартномалари орқали 209133 нафар фуқаро ва 55266 оилага 92 млрд сўмдан зиёд ижтимоий кўмак кўрсатилди. Жумладан, кам таъминланган, боқувчисини йўқотган оилаларнинг 78870 нафар фарзанди учун карийб 9,8 млрд сўмлик ўқув қуроллари, дарсликлар харид қилиш харажатлари қисман қопланди. 8464 нафар ишчи-ходимнинг фарзандларига чет тилларни ўрганиш учун 609 млн сўмлик моддий кўмак берилди. 3223 та нодавлат мулки шаклидаги корхона ва ташкилотда ишлаётган 5581 нафар болали аёлнинг ойлик маоши сақланган ҳолда иш вақти ҳафтасига 35 соатдан ошмайдиган қилиб белгиланди. 17022 нафар пенсия ёшидаги ходимларга пенсияга чиқишидан олдин бир йўла моддий ёрдам кўрсатилиб, совғалар билан тақдирланди. 17179 нафар ходим эса, юбилей саналари муносабати билан муносиб рағбатлантирилди, 60762 нафар ишламайдиган пенсионерларга 15,7 млрд сўмдан зиёд моддий ёрдам кўрсатилди. Икки ёшдан уч ёшгача бўлган бола парвариши билан боғлиқ таътилдаги 14596 нафар ёш оналарга 2,4 млрд сўмдан ортиқ моддий ёрдам берилди.
Фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилиш кафолатларини таъминлаш, юридик ёрдам ва хизмат кўрсатиш тизимини такомиллаштириш йўналишида 2017 йил бошида Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерациясининг интернет тармоғидаги kasaba.uz расмий веб-порталида Касаба уюшмалари Федерацияси раисининг виртуал қабулхонаси ишга туширилди. Федерация раисининг виртуал қабулхонаси орқали келиб тушган мурожаатлар кўриб чиқилиб, уларга амалий ёрдам кўрсатилди. Барча бўғиндаги касаба уюшмаларига тушган 8233 та мурожаатнинг 1265 таси интернет, 1793 таси «Ишонч телефонлари» орқали олинди. Ходимларнинг меҳнат ҳуқуқлари бузилганлиги аниқланган ҳолатлар бўйича иш берувчиларга тақдимномалар, судларга даъво аризалари киритилиб, уларнинг аксарияти ходимлар фойдасига ҳал қилинди.
Аҳолининг ҳуқуқий билимлари даражасини ошириш мақсадида Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерациясининг илмий грант ва стипендиялари учун танлов ўтказилиб, икки нафар иштирокчи илмий грант ҳамда беш нафар талаба илмий стипендиялар билан тақдирланди. Шунингдек, ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасалари ўқувчилари ўртасида ўтказилган «Меҳнат ҳуқуқи билимдони» онлайн танлови ғолиблари ҳам муносиб рағбатлантирилди.
2017 йил 19–21 январь кунлари Самарқанд шаҳрида ўтказилган амалий семинар якунида Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси ва бир қатор ҳамкор ташкилотлар ўртасида халқ билан мулоқотлар орқали оилалардаги ижтимоий-маънавий муҳит, турмуш даражаси, иқтисодий аҳволни холис ўрганиш ва ечимини кутаётган масалаларни аниқлаш бўйича меморандум имзоланди. Шундан сўнг, амалий ишларга киришилиб ҳамкорликда Қорақалпоғистон Республикаси, Бухоро, Жиззах, Навоий, Самарқанд, Сирдарё ва Хоразм вилоятларидаги 2 млн 160 мингдан ортиқ хонадонда бўлиб, уларнинг оилавий шароити, ижтимоий-маиший аҳволи ўрганилди. Очиқ мулоқот ва суҳбатлар давомида оилаларда 650 мингга яқин муаммо мавжудлиги аниқланди, уларнинг қарийб 556,5 мингтасининг ечими бўйича чора-тадбирлар ишлаб чиқилди ва бугунги кунгача 400 мингдан ортиғи ҳал этилди.
Ҳудудларда кам таъминланган, эҳтиёжманд оилалар фарзандларининг никоҳ ва суннат тўйларини ташкил этиш бўйича мурувват тадбирлари доирасида 2017 йил апрель-май ойларида 3280 нафар боланинг суннат, 616 нафар келин-куёв жуфтликларининг никоҳ тўйлари ўтказиб берилди. Ҳар бир келин-куёвга Президент совғалари тантанали равишда топширилди. Шунингдек, уларга никоҳ узуклари ҳадя этилди, суннат тўйи болаларига эса «Халқ банки» ҳисобрақамига 1000000 сўмдан маблағ қўйилди, «Китоблар жамланмаси» совға қилинди.
2017 йил 16 июнь куни «Юрт тараққиёти йўлида бирлашайлик!» шиори остидаги форум ўтказилди. Форумда Бош вазир Абдулла Арипов, Ўзбекистон Президентининг Давлат маслаҳатчиси Рустам Камилов, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари, сенаторлар, Тараққиёт стратегияси маркази, ижтимоий ҳамкор вазирлик, идора ва жамоат ташкилотлари раҳбарлари, ишлаб чиқариш, таълим, фан, маданият ва спорт соҳаларининг таниқли вакиллари, иқтисодиётнинг барча соҳаларида меҳнат қилаётган касаба уюшма фаоллари иштирок этди.
Анжуманда иштирокчиларнинг юрт тараққиёти йўлида бирлашишга даъват этувчи «Ўзбекистон касаба уюшмалари аъзоларига мурожаатномаси» ва Федерациянинг «2017–2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини амалга оширишга кўмаклашиш дастури» қабул қилинди. Кўмаклашиш дастурида бошланғич ташкилотлардан тортиб касаба уюшмалари Федерациясигача ҳар бир поғонадаги касаба уюшма ташкилотлари олдида турган аниқ вазифалар белгилаб берилди.
Ҳозирги кунда меҳнат жамоаларида соғлом муҳит барқарорлигини таъминлаш, бу орқали ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш, халқимизда шу кунларга шукроналик ҳиссини кучайтириш йўлида тизимли ишлар олиб борилмоқда. Хусусан, Ҳаракатлар стратегиясининг мазмун-моҳиятини, қабул қилинаётган ҳужжатлар ва давлат дастурлари аҳамиятини аҳолига атрофлича тушунтириш мақсадида ҳар ойда 36 мингга яқин меҳнат жамоаларида «Маънавият соатлари» ташкил этилиб, уларда қарийб 4,2 млн нафар ходим иштирок этмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 12 сентябрдаги «Аҳолининг кам таъминланган қатламларини қўллаб-қувватлашга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарорига мувофиқ, Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси томонидан республикамизнинг барча ҳудудларида айнан кам таъминланган хонадонлар, боқувчисини йўқотган оилалар ўрганилди ҳамда тиббий хизматга муҳтож оилалар аниқланди. Президентимиз ташаббуслари билан амалга оширилаётган тизимли тадбирлар натижасида 22200 хонадон кундалик турмушда зарур бўлган маиший техника жиҳозлари билан таъминланди. Кам таъминланган оилаларда истиқомат қилаётган 1200 нафар беморга соғлиғини тиклаш учун, 2000 оилага уй-жойини таъмирлаш учун моддий ёрдам берилди.
Жойларда касаба уюшмалари кексаларни моддий қўллаб-қувватлаш, рағбатлантириш, уларнинг маданий ҳордиқ чиқариши, зиёратгоҳларга саёҳатларини уюштириш ва тизимдаги санаторийларда соғломлаштириш, «Саховат» ва «Мурувват» уйларида яшовчилар ҳолидан хабар олиш борасидаги ишлар мунтазамлилик касб этмоқда. Хусусан, 2017 йилда 3073 нафар меҳнат фахрийси ва нуронийлар республикамиз тарихий шаҳарларига ва ўз ҳудудларидаги зиёратгоҳларга юборилди. Хотира ва Қадрлаш куни ҳамда Наврўз, Мустақиллик байрамлари арафасида 592 нафар ёлғиз кекса ва ногиронларнинг 68,4 млн сўмлик коммунал тўловлари қоплаб берилди. Бир қатор уруш ва меҳнат фахрийларининг уй-жойи таъмирланиб, 50 нафари 29,6 млн сўмлик реабилитация воситаси билан таъминланди. «Мурувват», «Саховат» уйларида яшовчиларга 136,4 млн сўмлик маиший жиҳозлар, кийим-кечаклар, гигиеник воситалар топширилди.
1941–1945 йиллардаги уруш ва меҳнат фронти фахрийларидан 2366 нафари давлат бюджети ҳисобидан бепул, корхона ва ташкилотларда меҳнат қилаётган пенсионерлар, касаба уюшмаси аъзоларининг пенсионер ота-оналаридан 7385 нафари санаторийларда соғломлаштирилди. 344 нафар ишловчи пенсионер, кам таъминланган, кўп болали, олис ва чекка ҳудудларда яшовчи 429 нафар аёл, 407 нафар тиббиёт ва таълим муассасалари ходими, фарзанд кўрмаган ёш оилаларнинг 201 та нафар аъзосига касаба уюшмалари томонидан бепул йўлланмалар берилди.
Алоҳида таъкидлаш зарурки, давлатимиз раҳбари ташаббуслари билан Термиз шаҳрида «Амударё» болалар соғломлаштириш оромгоҳи барпо этилиб, фойдаланишга топширилди. Олти гектардан зиёд майдонда амалга оширилган бунёдкорлик ишлари учун қарийб 34 млрд сўм маблағ йўналтирилганлиги республикамизда ёш авлод вакилларини ҳар томонлама баркамол қилиб тарбиялаш масаласи давлатимиз сиёсатининг устувор йўналишларидан бири даражасига кўтарилганининг ёрқин далилидир.
Айтиш жоизки, жамоа шартномалари ва келишувлари орқали кекса авлод вакилларини, хотин-қизлар ҳамда ёшларни маънавий ва моддий қўллаб-қувватлаш, ижтимоий муҳофазасини таъминлашга ҳам алоҳида эътибор қаратилмоқда. Йил давомида 22900 та корхонадаги 61076 нафар кам таъминланган ёш оила вакилларига, шунингдек, 1619 та корхонада олий ўқув юртларида таҳсил олаётган 2613 нафар иқтидорли, кам таъминланган ва чин етим талабага тўлов-шартнома тўловларида моддий ёрдам кўрсатилди. 913 та корхонада 2375 нафар ёш оилага уй-жой қуриш ва мамлакатимизда ишлаб чиқарилган, узоқ муддат фойдаланиладиган товарларни харид қилиш учун фоизсиз ссудалар берилди. 1063 та корхонанинг 4486 нафар ходимига сафарбарлик захирасидаги ҳарбий хизматга чақирилиши муносабати билан фоизсиз ссудалар ажратилди. Ушбу мақсадларга касаба уюшмалари ва иш берувчилар маблағларидан қарийб 50,7 млрд сўм маблағ йўналтирилди.
«2017–2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг 5 устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини «Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили»да амалга оширишга оид Давлат дастури» доирасида республикамизнинг турли ҳудудларида яшовчи икки минг нафар эҳтиёжманд оила аёллари электр маиший техника жиҳозлари билан таъминланди. Олий таълим муассасаларининг бакалавр йўналишида тўлов-шартнома асосида таҳсил олаётган 294 нафар боқувчисини йўқотган, кам таъминланган иқтидорли талабаларга касаба уюшмаси стипендияси топширилди.
Болаларни дам олдириш ва соғломлаштириш учун ёз мавсумида 1316 та стационар ва кундузги оромгоҳда 326273 нафар бола дам олдирилди. Шу жумладан, давлатимизнинг ғамхўрлиги остида 4748 нафар Оролбўйи ҳудуди болалари, жамоа шартномалари орқали эхтиёжманд оилаларнинг 61 минг нафардан ортиқ фарзандлари бепул соғломлаштирилди. Шунингдек, 500 нафар иқтидорли 242 нафар ногирон ўқувчи, 2795 нафар «Меҳрибонлик уйи» тарбияланувчиси касаба уюшмалари томонидан, 1607 нафар ўқувчи «Маҳалла» фонди маблағидан бепул соғломлаштирилди.
Хулоса қилиб айтганда, ҳозирги кунда мамлакат касаба уюшмалари олдида турган вазифалар кўлами ниҳоятда кенг. Чунки, юрт тараққиёти ва халқ фаровонлиги учун барчамиз бирдек масъулмиз. Буни чуқур ҳис этган Ўзбекистон касаба уюшмалари бундан буён ҳам, мамлакатимизда давлатимиз раҳбари ташаббуслари билан амалга оширилаётган ислоҳотларга ўзига хос ҳиссасини қўшишда давом этаверади.
Муҳаббат ЎРМОНБЕКОВА,
Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси
матбуот хизмати раҳбари
0
89 
